Có nhiều cách phân loại các loại hình và động cơ của hoạt động M&A, nhưng thông thường chúng được chia thành bốn loại chính: M&A theo chiều dọc, M&A theo chiều ngang, M&A tập đoàn, và M&A xuyên biên giới.

M&A theo chiều dọc diễn ra giữa hai công ty trong cùng một ngành nhưng ở các giai đoạn sản xuất khác nhau. M&A theo chiều ngang diễn ra giữa hai công ty trong cùng một ngành và cùng giai đoạn sản xuất. M&A tập đoàn xảy ra giữa hai công ty thuộc các ngành khác nhau.  M&A xuyên biên giới diễn ra giữa hai công ty có trụ sở tại các quốc gia khác nhau. Vì hoạt động M&A diễn ra trên nhiều quy mô và trong các ngành công nghiệp khác nhau trên toàn cầu, nên động cơ của chúng được lý giải thông qua nhiều lý thuyết, trong đó phổ biến nhất là lý thuyết giá trị cộng hưởng, lý thuyết đại diện, lý thuyết quyền lực thị trường, và lý thuyết đa dạng hóa.